هر الکتروموتوری ممکن است دچار ایراد یا نقص شود که روی کارکرد آن تاثیر گذار می باشد. لذا تشخیص نقص یا عیب به وجود آمده در الکتروموتور و رفع آن حائز اهمیت است. در ادامه مطلب عیوب رایج پیش آمده برای الکتروموتور تکفاز و سه فاز مورد بررسی قرار می گیرند.
عیب یابی الکتروموتور تکفاز
یک الکتروموتور تکفاز معمولا در دو حالت زیر دچار اشکال می شود:
- الکتروموتور شروع به کار نمی کند.
- هنگامی که موتور تحت بار قرار می گیرد، موتور داغ می شود.
1) الکتروموتور شروع به کار نمی کند
وقتی الکتروموتور تکفاز شروع به کار نکند یا به اصطلاح راه نیافتد، مشکل می تواند از چند قسمت مختلف باشد. از مواردی که در صورت بروز چنین مشکلی حتما باید مورد بررسی قرار بگیرند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اتصال به شبکه (احتمال قطعی اتصال)
- وضعیت یاتاقان ها (احتمال مالیده شدن روتور به استاتور)
- فیوز یا کلید خودکار (احتمال قطعی)
- خازن (ممکن است خازن مناسب توان الکتروموتور نباشد)
2) داغ کردن الکتروموتور تحت بار
وقتی حرارت الکتروموتور با دادن بار به آن افزایش می یابد، باید توجه داشت که حتما موازی بودن یا سری بودن دو نیمه فاز اصلی در ولتاژ 110 و 220 ولت چک شود. در این مواقع این احتمال وجود دارد که اتصال غلط الکتروموتور باعث داغی و ایجاد آسیب به تجهیز شود.
عیب یابی الکتروموتور سه فاز
برای الکتروموتور سه فاز چند حالت بروز نقص یا عیب به وجود می آید که متدوال ترین آن ها به این صورت است:
- عدم راه افتادن یا شتاب گیری کند الکتروموتور
- سر و صدای زیاد
- داغ شدن بیش از اندازه موتور
- صدای زیاد یا داغ شدن یاتاقان ها
1) عدم راه افتادن یا شتاب گیری کند الکتروموتور
در مواجهه با شرایط عدم راه افتادن الکتروموتور یا وضعیت عدم شتاب گیری مناسب، توصیه می شود به ترتیب اولویت با بررسی قسمت های مختلف به تشخیص عیب پرداخته شود:
2) سر و صدای زیاد
هنگامی که الکتروموتور در حالت پر سر و صدا کار می کند می توان مانند حالت قبلی به ترتیب نکاتی را بررسی کرده تا منشا سر و صدا و ایجاد نویز به درستی تشخیص داده شود. بنابراین برای تشخیص منبع صدا باید موارد زیر به ترتیب چک شوند:
- تجهیزاتی که در سیستم انتقال قدرت به الکتروموتور متصل هستند چک شوند و در صورت نیاز وضعیت تسمه پولی یا کوپلینگ بررسی شود.
- وضعیت فونداسیون و میزان سفتی پیچ های محل اتصال الکتروموتور
- تراز بودن الکتروموتور و بررسی وضعیت نشیمنگاه موتور و شافت
- بررسی تماس داشتن روتور و استاتور (در صورت تماس داشتن باید با تعمیر یا تعویض یاتاقان، هم مرکز شوند)
- چک کردن یاتاقان ها و روغنکاری در صورت نیاز
- متقارن بودن ولتاژ فاز ها و سه فاز کار کردن الکتروموتور
3) داغ شدن بیش از اندازه موتور
شاید مهمترین مساله ای که اینجا خودش را نشان می دهد انتخاب الکتروموتور مناسب با ظرفیت مورد نیاز باشد.
اگر الکتروموتور مناسب انتخاب شده باشد، می توان موارد دیگری را مد نظر قرار داد که باعث افزایش حرارت غیر معمول الکتروموتور می شوند:
- دمای محیط و مناسب بودن تهویه اطراف تجهیز
- تمیز بودن پوسته الکتروموتور برای انتقال حرارت
- بررسی سیستم خنک کننده مربوط به خود الکتروموتور
- میزان جریان راه اندازی و وضعیت تجهیزات اضافه بار
- بررسی عیوب نامیزانی، سایش فن یا روتور، شافت خمیده، آسیب دیدگی یاتاقان ها که باعث افزایش اصطکاک و در نتیجه افزایش دمای کارکرد در سیستم می شوند.
- ولتاژ فاز ها و تقارن آن ها
- وضعیت استاتور
4) صدای زیاد یا داغ شدن یاتاقان ها
گاهی پیش می آید که یاتاقان ها سر و صدای زیادی دارند و یا بیش از حد معمول داغ می شوند. در این صورت لازم است اقداماتی جهت بررسی و تشخیص عیب یا نقص موجود انجام گیرد.
نحوه بارگذاری یعنی میزان اضافه بودن بار روی بیرینگ ها بررسی شده و در صورت اضافه بار، تمهیدات لازم انجام شود (حذف اضافه بار یا استفاده از الکتروموتور مناسب)
نامیزانی یا خمیدگی شافت باعث ایجاد فشار روی یاتاقان ها می شود
توجه به روغنکاری یاتاقان ها
در انتها اگر یاتاقان ها دچار ساییدگی شده باشند و یا با رفع ایرادات فوق هنوز صدای کارکرد یاتاقان ها زیاد باشد و بیش از حد داغ شوند، باید یاتاقان تعویض گردد.